โดย ทพญ.กมลชนก เดียวสุรินทร์
หมอสังเกตว่า ช่วง 3-4 ปีหลังนี้ มีเด็กเล็กๆที่มีฟันซี่หน้าบนผุมาหาหมอ ในอายุที่น้อยลงเรื่อยๆ เล็กที่สุดที่หมอได้พบอายุประมาณ 11 เดือน มีฟันขึ้นอยู่ 8 ซี่ (บน 4 ล่าง 4) และมีฟันผุที่ซี่หน้าบนทั้ง 4 ซึ่งรอยผุนั้นน่าจะเริ่มมาตั้งแต่ 1-2 เดือนที่แล้ว (โห... หันขึ้นมาในปาก 3-4 เดือนก็เริ่มผุแล้ว!)
หนูน้อยเจ้าของฟันในภาพก็เช่นกัน น้องอายุ 1 ปี 4 เดือน มีฟันหน้าบน 4 ซี่ และฟันหน้าล่าง 4 ซี่ขึ้นในช่องปาก ฟันกรามบนด้านขวากำลังโผล่พ้นเหงือกมานิดๆ (เห็นสีเหลืองๆมุมซ้ายล่างของภาพน่ะค่ะ) คุณแม่บอกว่า ฟันซี่แรกขึ้นเมื่ออายุประมาณ 7 เดือน และซี่หน้าบนนี้ขึ้นเมื่ออายุประมาณ 9 เดือน ฟันหน้าบนทั้ง 4 ซี่ยังขึ้นไม่เต็มซี่เลย แต่ผุกร่อนๆไปเกือบทั้งหมดที่โผล่พ้นเหงือกซะแล้ว โดยเฉพาะฟันหน้าบนคู่กลาง (ที่เห็นสีเหลืองเข้มเขียวๆน่ะค่ะ เป็นฟันผุ ถ้าเอาเครื่องมือหมอเขี่ย มันจะนิ่มยุ่ย เขี่ยออกก็หลุดได้ค่ะ)
เกิดอะไรขึ้น เด็กๆถึงมีฟันผุรุนแรงและรวดเร็วขนาดนี้? หมอไม่แน่ใจว่าเป็นเพราะ เมื่อก่อนเด็กก็มีฟันผุตั้งแต่เล็กมากๆแบบนี้ล่ะ แต่คุณพ่อคุณแม่ไม่มีเวลาพามา หรือเป็นเพราะปัจจุบันนี้มีข้อมูลข่าวสารมากขึ้น มีทันตแพทย์เพิ่มมากขึ้น เด็กๆก็มีโอกาสได้พบทันตแพทย์ง่ายขึ้นกว่าเมื่อก่อน หรือเป็นเพราะการเลี้ยงดูที่เปลี่ยนไปในปัจจุบัน เลยทำให้หมอได้เจอเด็กๆมีฟันผุรุนแรงแบบนี้ในอายุที่น้อยลงๆ
อะไรทำให้ฟันผุ
ความรู้เดิมๆอันอมตะ : ปัจจัยที่ทำให้ฟันผุ คือ แบคทีเรีย และน้ำตาล มาอยู่ด้วยกันบนฟันในระยะเวลาหนึ่ง ฟันก็จะผุ ...
- แบคทีเรีย ก็ในขี้ฟัน เกิดขึ้นทุกวันในทุกคน ยิ่งเด็กๆก็อาจได้รับเพิ่มจากผู้ใหญ่ที่มีฟันผุเป่าอาหารหรือชิมอาหารน้องแล้วป้อนน้อง การแปรงฟันให้สะอาด ช่วยลดปริมาณแบคทีเรียลง
- น้ำตาล มาจากอาหารที่ทาน เด็กเล็กๆอาหารหลักคือนม ในนมทุกชนิดมีน้ำตาลแลคโตส ยิ่งถ้าเป็นนมรสหวานต่างๆ ก็มีน้ำตาลซูโครสของโปรดแบคทีเรียเติมลงไปอีก ส่วนขนมก็เป็นอีกหนึ่งสาเหตุ แต่เท่าที่ถามคุณแม่ของเด็กเล็กๆวัยไม่ถึง 1 ปี มักจะปฎิเสธว่า ไม่ได้ให้ทานขนมหวาน
- ฟัน ตัวฟันที่สร้างมาไม่แข็งแรงสมบูรณ์ ก็จะมีความเสี่ยงให้ผุง่ายกว่าปกติ
แล้วจะทราบได้อย่างไรว่า ฟันของลูกแข็งแรงหรือไม่ คุณหมอฟันที่ตรวจฟันให้ลูกค่ะบอกได้... แต่หมอขอบอกว่า ส่วนใหญ่ ฟันของลูกสร้างมาแข็งแรงพอเพียงให้ลูกใช้งานอย่างปกติแน่นอน มีน้อยรายมากที่มีโรคบางอย่างตั้งแต่กำเนิด หรือมีการรบกวนการสร้างของฟันตั้งแต่อยู่ในครรภ์มารดา ที่ส่งผลถึงฟันน้ำนมให้สร้างมาไม่แข็งแรงสมบูรณ์ .... แต่!!! (อยากพิมพ์ แต่ ตัวโตๆ) แต่นี่ไม่ใช่ข้ออ้างของเหตุผลที่ลูกมีฟันผุ!! แม้จะมีฟันที่ไม่แข็งแรง แต่หากการดูแลป้องกันฟันผุทำได้ถูกต้องเต็มที่ ฟันซี่นั้นก็จะไม่ผุ
การที่เราได้ทราบว่า ฟันลูกทุกซี่สร้างมาแข็งแรง เราดีใจได้ แต่ก็ไม่ควรทำให้เราจะชะล่าใจ
การที่เราทราบว่า ฟันซี่ใดของลูกสร้างมาไม่สมบูรณ์ เพื่อให้เราต้องใช้วิธีป้องกันฟันผุที่เข้มข้นขึ้นกว่าเด็กที่มีฟันแข็งแรงปกติทุกซี่ (ไม่ใช่ว่า เด็กบ้านนั้นก็ดูดนมแบบนี้ ไม่เห็นผุ ลูกเราทำเหมือนกัน ก็เลยไม่ควรผุด้วยเหมือนกัน - ที่จริงแล้ว ไม่มีใครเหมือนกันนี่คะ)
อย่างไรก็ตาม ฟันทุกซี่ที่เพิ่งขึ้นในช่องปาก แม้จะสร้างมาแข็งแรงสมบูรณ์ดีตามปกติ ก็ยังมีการสะสมแร่ธาตุไม่เต็มที่ หลังจากขึ้นในช่องปากแล้ว แคลเซียมในน้ำลายก็จะช่วยเสริมสร้างแร่ธาตุให้ผิวฟันต่อ ความแข็งแรงก็จะมากขึ้น ฟันที่ขึ้นใหม่ๆจึงมีความเสี่ยงที่จะผุมากกว่าฟันที่ขึ้นในช่องปากมานานแล้ว
กลับมาดูทั้ง 3 ปัจจัยที่ทำให้เด็กเล็กๆอาจเกิดฟันผุในฟันหน้าบนแบบนี้ค่ะ
1. แบคทีเรีย : คุณแม่แปรงฟันให้ลูกไม่ได้ เด็กเล็กๆไม่ยอมให้แปรงฟันเป็นเรื่องปกติ การร้องไห้ไม่ยอมก็ปกติ เพราะเด็กมีอาวุธทรงพลังอย่างเดียวคือเสียงร้อง หากลูกร้องแล้วแม่ก็เลยไม่กล้าแปรงฟันให้ลูก ขี้ฟันก็สะสม แบคทีเรียเพิ่มพูน มีโอกาสเกิดฟันผุ และเหงือกอักเสบแน่นอน
2. น้ำตาล : เด็กเล็กมากๆ อาหารหลักคือนม ในนมทุกชนิดมีน้ำตาล การดูดนมแล้วหลับไป หรืออมนมคาบค้าง ก็จะมีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น ยิ่งเป็นนมขวด หรือนมผสมน้ำผึ้ง ฟันผุก็จะยิ่งรุนแรงรวดเร็วมาก
3. ตัวฟัน ไม่ว่าฟันจะสร้างมาแข็งแรงหรือไม่ ไม่ใช่ปัญหาหลัก แต่น่าจะเพราะฟันอยู่ในปากเล็กๆแคบๆมืดๆ ที่ถูกซ่อนได้โดยง่ายหากเจ้าของไม่ยินยอมให้ดู แถมดูก็ยาก มีด้านหน้า ด้านหลัง ด้านใน ซอกฟันฯลฯ ยิ่งเจ้าของปิดปากเม้มเกร็งปากเกร็งแก้มนี่ แทบจะไม่เห็นกันเลย หัวน้อยๆก็หันไปหันมาอีก ... คุณแม่บางท่านอาจจะยังไม่เคยได้เห็นฟันของลูกชัดๆทั่วๆทุกซี่เลยก็เป็นได้ ทำให้การป้องกันฟันผุไม่ประสบความสำเร็จ ...
...แล้วทำอย่างไรดี ...ตอบตรงไปตรงมาว่า ถึงลูกจะไม่ให้ดู แม่ก็ต้องดูฟันลูกให้ได้นั่นล่ะค่ะ (ลูกหมอก็ไม่ใช่ว่าจะยอมตั้งแต่แรก แต่เรามุ่งมั่นที่จะดูฟันให้ได้ แม่ต้องเห็นทุกซี่เวลาแปรงฟันให้ลูก จะใช้กลวิธีไหน เป็นแม่ก็ต้องสรรหาน่ะค่ะ แล้วในที่สุด เมื่อแม่ไม่ยอมกว่า ลูกก็จะยอมเองนะคะ )
ไม่มีอะไรที่แม่ทำเพื่อลูกไม่ได้ ใช่มั้ยคะ ยิ่งเป็นเรื่องของสุขภาพ ^_^
ไม่มีใครอยากให้ลูกมีฟันผุแบบนี้ นึกถึงวันที่คุณแม่เฝ้ารอวันที่ฟันซี่แรกของลูกขึ้น เป็นซี่ขาวๆเล็กๆสวยงาม ทุกคนตื่นเต้นดีใจ ธรรมชาติให้เรามาสวยแล้ว เราต้องดูแลต่อให้ดี... ขอแค่แม่อย่าเผลอใจ หรือใจอ่อน หนักแน่นกับการดูแลฟันลูกตั้งแต่ฟันเพิ่งขึ้น ลูกก็จะมีฟันขาวสวยให้คุณแม่ชื่นชมไปนานๆค่ะ