โดย ทพญ.กมลชนก เดียวสุรินทร์
การแปรงฟัน เป็นการใช้กล้ามเนื้อมือมัดเล็ก ที่เป็น fine motor skill คือความสามารถและทักษะการเคลื่อนไหวอย่างประณีต เช่นการเขียนหนังสือ การติดกระดุมเสื้อ การผูกโบว์ ซึ่งการใช้กล้ามเนื้อมือทำสิ่งต่างๆเหล่านี้ จะค่อยๆพัฒนาขึ้นตามวัย.... การแปรงฟันก็เช่นกัน
ดังนั้น
ลูก 2 ขวบ .....
.... ลูกยังลากเส้นตามจุดได้โย้เย้ไปมาอยู่เลย จะแปรงฟันเองได้สะอาดอย่างไร ลูกมักจะเอาแปรงหมุนๆไปมาในปาก แล้วก็เคี้ยวๆ บริเวณที่ไม่ใช้เคี้ยวจึงไม่โดนแปรงสีฟัน แม่จึงต้องแปรงให้ก่อนนะคะ
ลูก 3 ขวบ ...
..... ลูกเริ่มเขียนได้ดีขึ้น แต่ยังเป็น ก ไก่ตัวโตๆอยู่ .... ให้หัดแปรงฟันเองได้ แต่ลูกขยับแปรงยังไม่เก่ง จึงจะโดนฟันแค่บางซี่ และอาจเคี้ยวแปรงมากกว่า ผู้ใหญ่ก็ยังคงต้องแปรงซ้ำให้อยู่ค่ะ
ลูก 4-5 ขวบ
..... ลูกเขียนหนังสือได้ดี ติดกระดุมได้ แต่ยังผูกโบว์ไม่ได้ ........ ลูกสามารถแปรงฟันในบางตำแหน่งได้แล้ว แต่มักจะยังแปรงฟันบน และฟันกรามซี่ในสุดไม่ได้ รวมทั้งยังใช้ไหมขัดฟันเองไม่ได้ แม่ยังคงต้องทำเสริมให้ในจุดที่ลูกยังแปรงไม่ได้ และใช้ไหมขัดฟันให้ลูกด้วยค่ะ
ลูก 6-7 ขวบ มีฟันแท้ขึ้น ที่ฟันหน้าล่าง และฟันกรามซี่ในสุด ซึ่งขึ้นต่อท้ายฟันกรามน้ำนม ... ตำแหน่งฟันที่อยู่ลึกในสุด และรูปร่างฟันที่เป็นฟันแท้ ทำให้ลูกแปรงไม่ถึง รวมทั้งวิธีแปรงฟันแท้ ที่ต้องวางขนแปรงที่ขอบเหงือกและใช้วิธีขยับสั้นๆแล้วปััดโดยหมุนข้อมือ การแปรงแบบนี้ยังไม่ง่ายสำหรับเด็กวัยนี้ค่ะ
.... ฝึกให้ลูกแปรงเอง แล้วแม่แปรงซ้ำในบริเวณที่ลูกทำไม่สะอาด และใช้ไหมขัดฟันให้ลูกอยู่ค่ะ
ลูก 8 ขวบ บางคนมีทักษะการใช้กล้ามเนื้อมือได้ดี (ดูจาก การผูกโบว์ได้ดี)
....สามารถแปรงฟันเองได้แล้ว แค่ต้องใส่ใจและแปรงนาน 2 นาที คุณแม่ตรวจ และอาจต้องแปรงซ้ำในบางตำแหน่ง เช่น บริเวณที่มีฟันซ้อนเก และฟันกรามซี่ในสุด ในบางคนให้เริ่มหัดใช้ไหมขัดฟันเองได้แล้ว
คุณแม่ให้ลูกหัดแปรงฟันเองตั้งแต่เล็กได้ค่ะ แต่คุณแม่ต้องแปรงซ้ำให้ เวลาแม่แปรงซ้ำให้ลูก คุณแม่จะเห็นเองเลยค่ะว่าลูกแปรงตรงไหนได้สะอาด ตรงไหนยังไม่ได้ และเมื่อลูกโตขึ้นๆ แม่ก็จะพบว่าตำแหน่งที่ต้องแปรงซ้ำให้ลูกจะน้อยลงๆ โดยเฉพาะในเด็ก 5-6 ขวบที่มีแต่ฟันน้ำนม ... แต่แม่อาจจะต้องกลับมาแปรงซ้ำให้ลูกเพิ่มขึ้นใหม่ เมื่อมีฟันแท้ขึ้นตอน 6 ขวบ เพราะรูปร่างของฟันแท้ทำให้แปรงให้สะอาดยากกว่าฟันน้ำนม .... แล้วลูกก็จะพัฒนากล้ามเนื้อมือได้ดีขึ้นจนสามารถแปรงฟันเองได้เองจริงๆ เมื่ออายุประมาณ 8 ปีขึ้นไปค่ะ (หมอยังต้องแปรงซ้ำให้ลูกในบริเวณที่ฟันซ้อนเก(เท่านั้น)จนลูกอายุ 10 ปีเลยค่ะ เพราะเป็นจุดที่ลูกแปรงไม่ได้ เมื่อลูกหมออายุเข้า 11 ปี มีความใส่ใจมากขึ้น และไม่อยากให้แม่แปรงให้จริงๆแล้ว เขาก็พยายามและตั้งใจทำเองให้สะอาดจริงๆค่ะ)
การเขียนหนังสือ การติดกระดุม การผูกโบว์ เรามองเห็นได้ชัดเจนขณะทำสิ่งเหล่านี้นะคะ แต่การแปรงฟัน เรามองเห็นฟันได้ไม่ทั่วไม่ชัดเจนทุกซี่ขณะแปรงฟัน การแปรงฟันได้สะอาดทั่วจริงๆ จึงต้องอาศัยเวลา การพัฒนาของกล้ามเนื้อมือ การฝึกฝน และความใส่ใจค่ะ
เพราะเราต้องการ การแปรงฟันที่มีประสิทธิภาพสำหรับลูก ตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้น นะคะ